نذر سبز
یاسمن صادق شیرازی
خبرنگار
طرح مردمی کاشت نهال (نذر طبیعت) در بزرگ‌ترین کانون گردوغبار کشور با حمایت و کمک‌های مردمی در حال اجراست؛ طرحی که با کمک مردم می‌خواهد دیوار سبزی برای حفاظت از یک‌چهارم جمعیت کشور در برابر هجوم ریزگردها بسازد. کاشت نهال تاق در «نواران» قم داستانِ مردمی است که کمک کردند تا در نهایت ۲ میلیارد تومان جمع شود. اسکناس‌هایی که حالا تبدیل به ۲۰ هزار نهال شده تا جمعیت ۴ استان کشور را از بیابان‌زایی و گردوغبار نجات دهد. احمد بحری، مؤسس و مدیرعامل انجمن نذر طبیعت درباره جزئیات این کار خیر در گفت و گو با «ایران» این‌طور می‌گوید: این طرح در منطقه‌ای به اسم سراجه در روستای نواران در جنوب غرب دریاچه نمک که یکی از مهم‌ترین کانون‌های گردوغبار است کلید خورد. متأسفانه بادهای شرقی در فصل تابستان باعث حرکت گردوغبار به سمت استان‌های تهران، اراک، کاشان، ساوه و شهرهای اطراف می‌شود. البته در این میان عواملی هم باعث تشدید این اتفاق می‌شوند. برای مثال، تبدیل زمین‌های اطراف جنوب غرب دریاچه نمک به بیابان و کویر نقش مهمی در افزایش گردوغبار در شهرهای نامبرده داشته است.
حفاظت از سلامتی یک‌چهارم جمعیت کشور
بحری حفاظت از سلامت مردم این شهرها را بسیار مهم و ضروری می‌داند، چراکه آنها یک‌چهارم جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند. این کانون، بزرگ‌ترین کانون گردوغبار در مرکز کشور محسوب می‌شود که نزدیک به ۲۰ میلیون نفر در حاشیه آن زندگی می‌کنند. البته وضعیت این زمین‌ها درگذشته به این صورت نبوده و عواملی مثل ساخت سدهای مختلف باعث ازدست‌رفتن پوشش گیاهی و رطوبت خاک در این منطقه شده است. با تحقیقات و پیگیری‌هایی که با کارشناسان منابع طبیعی و محیط زیست در این زمینه داشتیم به این نتیجه رسیدیم که نهال‌کاری بهترین راهکار برای جلوگیری از گردوغبار است. برای اجرای این طرح، تصمیم گرفتیم از گونه بومی منطقه که مقاومت بالایی نسبت به خشکسالی دارد استفاده کنیم. اگر نهال تاق تا دو سال آبیاری و تثبیت شود می‌تواند با اتصال ریشه‌های خود به آب‌های سطحی خودکفا شود و در نهایت از فرسایش بادی و هجوم ریزگردها جلوگیری کند.
کاشت و نگهداری هر نهال با ۱۰۰ هزارتومان
این پویش از سال ۱۴۰۱ توسط انجمن نذر طبیعت آغاز شد و به گفته بحری توانسته ۵ هزار نهال در سال ۱۴۰۱ و ۱۵ هزار نهال دیگر در سال ۱۴۰۲ بکارد. آنها هر نهالی را که می‌کارند ۱۵بار در سال آبیاری و نگهداری می‌کنند که هزینه کاشت و نگهداری از هر نهال حدود ۱۰۰ هزار تومان برآورد شده است. مردم می‌توانند هزینه هر تعداد نهالی را که می‌خواهند در سایت پرداخت کنند تا در این کار خیر سهیم شوند. بعد از پرداخت این مبلغ، سند هدیه نهال هم به اسم آنها نامگذاری خواهد شد. نکته قابل توجه در این پویش این است که امکان هدیه نهال‌ها به مناسبت‌های مختلف به دیگران وجود دارد. سایت طوری طراحی شده تا آنها بتوانند سند هدیه نهال‌ها را به هر کسی که می‌خواهند هدیه دهند. این پویش با استقبال زیادی از شرکت‌ها و مؤسسات روبه‌رو شده تا جایی که آنها هم هدایایی را برای کارمندان و مشتریان خود خریداری کردند. در حقیقت این هدایا برای فرد و محیط زیست ماندگار خواهد بود و می‌توانند کمک ویژه‌ای به‌سلامت مردم کند. در همین راستا، توصیه ما به مردم و شرکت‌ها جایگزین کردن این هدایا در مقابل خرید سررسید یا اقلام مصرفی دیگر است.
تداوم کاشت نهال‌ها تا رسیدن به آمار یک میلیون
این محیط‌بان می‌گوید: این منطقه قابلیت کاشت تا یک میلیون نهال را هم دارد که اگر این اتفاق بیفتد کمک ویژه‌ای برای جلوگیری از ریزگردها خواهد بود. مسأله دیگری که در رابطه با درختکاری باید به آن توجه ویژه شود کاشت درختان بومی است. اغلب شاهد کاشت درختان غیربومی و برخی درخت‌های میوه در مناطق کشور هستیم. این درخت‌ها مناسب خیلی از مکان‌ها نیستند و بهتر است از گونه‌های بومی استفاده شود تا علاوه بر ماندگاری به محیط زیست منطقه هم آسیبی وارد نشود.
یکی از مهم‌ترین بخش‌های ماندگاری درخت کاشته شده، مسأله نگهداشت آن است. بحری می‌گوید: برخی به ما می‌گویند قدرت پرداخت پول برای کمک ندارند و می‌توانند به‌صورت عملی به ما کمک کنند. برای همین هر ساله چندین فراخوان برای کاشت می‌دهیم که استقبال زیادی هم از این طرح شده است.
استقبال سازمان منابع طبیعی و محیط زیست
این محیط‌بان به مهم‌ترین هدف آنها در انجمن نذر طبیعت اشاره می‌کند که جلب نظر مسئولان به طرح‌هایی است که تاکنون به آن توجهی نشده است. خوشبختانه مسئولان سازمان منابع طبیعی و محیط زیست بازدیدهای متعددی طی این سال‌ها از پویش ما داشتند و قول‌های خوبی هم برای اختصاص منابع برای کمک به کاشت این نهال‌ها دادند که امیدواریم این وعده‌ها به‌زودی تحقق یابند. مدیرعامل انجمن نذر طبیعت، کاشت نهال در بیابان را مفیدتر از کاشت آنها در جنگل یا کوهستان می‌داند چون در این مکان‌ها خطر دام وجود دارد. اگر نهالی در جنگل می‌کاریم باید مراقبت و توجه ویژه‌تری به آن داشته باشیم. درحالی‌که شرایط در بیابان به‌خاطر نبود پوشش گیاهی متفاوت است و در این مکان‌ها دامی وجود ندارد. البته در این زمینه پیشگیری بهتر از درمان است و مهم‌ترین کاری که برای حفظ منابع طبیعی کشور می‌توان انجام داد جلوگیری از قطع یا نابودی درختان و منابع طبیعی کشورمان است.
دیدگاه